Buffet xiên

Văn hóa bán hàng rong là một trong những văn hóa lâu đời nhất ở Việt Nam mà tôi từng thấy. Từ gánh xôi, tào phớ, ba đồng một mớ bánh khúc, bánh giò đều đã khuấy động và nuôi lớn tôi bằng một tuổi thơ ngọt ngào với việc trốn cơm trước giờ ăn. Tất nhiên để đánh đổi với “tuổi thơ ngọt ngào đấy”, chúng tôi đã phải đánh đổi sức lực, tiền tài trích từ quỹ đen để đi chơi net hoặc quỹ ăn sáng mà bố mẹ cho; để mỗi khi nhìn thấy các cô, các bác bán hàng rong bắn tín hiệu là ngay tức khắc sà vào ngấu nghiến.

Trách chúng tôi một thì cũng phải trách các bác bán hàng rong 10. Ai bảo họ lúc nào cũng quá chuẩn chỉ về thời gian. Tiếng trống trường vừa vang lên đồng nghĩa với việc tiếng xe 82 xả khói đen kịt vừa hạ chân chống của bác già đội mũ tai bèo, hay là tiếng phanh xe đạp bằng chân của cô bán hàng cùng chiến tuyến bên cạnh vào vị trí. Lũ trẻ con chúng tôi lao ra như đám “fan hâm mộ” đón thần tượng Cây-bốp ở sân bay. Tay chân của họ nhìn cũng thoăn thoắt, không một động tác thừa. Bác xe máy thì tay như được làm bằng mã lực, mở ngay cái thùng trắng bên trong có mùi vị của sự hòa quyện và man mát, xới liên tục cho đám con nít vòi vĩnh tay chuẩn bị sẵn 2k, 3k để đưa. Cô bán xiên bên cạnh cũng nhanh tay thả những chiếc nem vào chảo mặc dù đã chuẩn bị trước hộp đựng sẵn nem rán trước nhưng vẫn không thể ngừng lũ trẻ con van nài rán nhanh lên cô ơi. Một lũ thì ngồi tự túc làm nhân viên quấn bò bía rồi thả tiền vào túi cô, một đứa thì tay cầm túi cóc túi xoài tự xóc xóc lên rồi cũng lụm tiền giúp cô rồi vào lớp. Những đứa không có tiền thì chỉ biết đứng nhìn một cách thòm thèm qua ô cửa bé tý đằng sau trường học. Không khí náo loạn nơi cổng trường lúc giờ ra chơi 20 phút và giờ tan tầm luôn không bao giờ ngớt tiếng trẻ con, người bán hàng. Tôi vẫn nhớ như in cái lần tôi chạm vào que kem 3k tan chảy trong cái nắng hè, hay những que xiên nem chua giòn rụm nóng bóng cùng với loại tương ớt mà tôi chả bao giờ biết tên nhưng được nhét vào chai Chinsu để đánh lừa. Tất nhiên bọn tôi biết thừa trò lừa phỉnh này nhưng vẫn nghiện cái cay cay của loại tương ớt không tên đấy.

Có một điều mà tôi luôn thắc mắc và luôn đồng ý với nhận định: “Bọn con gái ăn quà vặt như mỏ khoét”. Hãy cứ thử tưởng tượng, một con bé cùng lớp bạn với thân hình nhỏ bé nhưng sâu bên trong nó là một con quỷ gặm nhấm đồ ăn vặt. Lần nào khi bước vào cuộc chiến, chúng nó cũng phải mở dạo đầu bằng 10 xiên nem. Và lần nào tụi nó cũng làm mọi thứ với tần suất nhanh, dày đặc. Đôi khi tụi nó lỡ miệng gọi quá nhiều và ngấy, tụi con trai chúng tôi lại tranh nhau được thể ra xin xỏ như những con giời thòm thèm cảm giác được ăn chực. Tuổi thơ cấp 2 của tôi cứ quay cuồng với một đống đồ ăn vặt, nhưng chú bán kem và cô bán nem luôn là những kỉ niệm đầu đời của một thằng trai trẻ mới lớn.

Lên cấp 3 tôi bớt ăn vặt hơn hẳn. Phần vì có kiến thức hơn, phần vì tôi không có thói quen muốn ăn vặt trước giờ cơm nữa. Mấy người lớn suốt ngày rủ rỉ tai nhau rằng ăn xiên bẩn lắm, ăn xiên toàn đồ đều, người ta dán dầu mỡ thối,… Người lớn đấy chả xa lạ lắm đâu, toàn mẹ với mấy bà hàng xóm nghe mãi tôi cũng thôi, quyết định không ăn nữa. Các cô chú ở cổng trường xưa kia cũng từ đấy mà biến mất, cũng thay thế bằng những người tiền nhiệm. Quá nhiều những chuyện cấp 3 đã choán hết tâm trí tôi để tôi có thể suy nghĩ về hồi cấp 2 ngây thơ, đứng dưới cái nắng 35 độ mút mát chiếc kem vô ly vô nghĩ.

Nhưng những mảnh cảm xúc đấy luôn được cất ở trong buồng chứa ký ức của một thằng hay hoài niệm như tôi. Năm cấp 3 đại học, những ngày giữa tháng 11 lành lạnh, những buổi đi học tối về đói meo, tôi lại nhìn thấy một hàng xiên que. Vẫn là hàng xiên que đấy, nhưng nó đã khác nhiều. Có hàng tá các loại mà tôi chưa bao giờ được thấy trước đây ngoài nem rán: nào thì lạp xưởng, tôm phô mai, cá viên, xúc xích mini, viên hải sản,… Vẫn một người phụ nữ, cùng chiếc xe cà tàng, một cái đèn tích điện, bên cạnh là hàng xiên và một bếp cái du lịch hoạt động hết công suất. Tôi vội vàng ngấu nghiến, nóng nhưng trời tiết trời lành lạnh này được cắn ngập mồm những thứ này thì còn gì bằng. Bỗng một loạt ký ức hồi cấp hai ùa về. Tôi ăn xiên tiếp, rồi lại xin thêm tương ớt. Thấy quán vắng vắng, tôi cũng ngồi trò chuyện với chị cho thân mật. Chị kể lể mấy chuyện buôn bán được nhiều hay không, chuyện chị đi loanh quanh mấy cổng trường đại học. Rồi tôi cố nán lại, ăn thêm vài xiên mặc dù đã ngấy tận cổ nhưng vẫn muốn trò chuyện với chị. Chị mở lòng, kể lể về hoàn cảnh gia đình. Chị ở một khu ổ chuột, chồng đánh đập rồi bỏ đi, để lại hai đứa con đang tuổi đi học. Chị chạy đi chạy lại vay tiền khắp nới, sắm được cái quán hàng rong để làm cần câu cơm nuôi hai đứa trẻ con. Được cái chúng nó ngoan, chị lại có thêm thời gian bán đến đêm để kiếm thêm. Mỗi sáng chị ra chợ đầu mối lấy buôn, rồi mang về rán bán lấy tiền. Chị vừa kể vừa cười: “Người ta giàu thì nhặt nhạnh cục một, mình nghèo thì cứ vài đồng lẻ em ạ”. Khuôn mặt của người phụ nữ mới chỉ ở tuổi 30 mấy nhưng đầy rám nắng, suy tư nhưng không hề phiền muộn mà vẫn lạc quan với đời. Chị bảo chỉ cần có sức khỏe thì thế nào cũng ổn định được thôi em ạ. Tôi nghe xong cũng là lúc cổ họng tôi ứ lại. Không phải vì nghẹn ngào mà vì “ngấy với đồ chiên” vì ở lại nghe chị kể chuyện hóng hớt. Chưa bao giờ ăn nhiều như thế, thôi cũng tặc lưỡi rút ra hai tờ bạc. Chỉ bảo lần sau có gì lại ra ăn ủng hộ chị nhé. Tôi giơ tay rồi gật gật ra hiệu đồng ý rồi chạy vội để lên kịp chuyến xe bus đến nhà.

Thế là thành thói quen hôm nào mà tôi lười lười tôi lại ra quán xiên của chị. Tôi còn rủ thêm 1 2 đứa nữa đi ăn cùng. Thằng bạn tôi vừa ăn vừa cười, tự dưng đặt ra cái tên “buffet xiên” nghe rất sang, kiểu chúng tôi đi dự tiệc đứng ngoài trời với giá rẻ. Tất nhiên thì ăn nhiều chả tốt đẹp gì cho sức khỏe rồi, nhưng mỗi đứng trước cửa hàng xiên nào, tôi đều vừa ăn vừa nói chuyện. Phần vì tôi muốn nhớ lại cái cảm giác, hương vị của tuổi thơ cấp 2 ngây thơ. Phần vì tôi muốn lắng nghe câu chuyện của họ, những người đang bấp bênh tất tả ngược xuôi để lo cho miếng cơm manh áo. Những lúc như thế, tôi lại được nhìn cuộc sống ở một góc độ khác, tôi biết đặt mình vào vị trí của họ hơn. Đúng là tôi đã có một cuộc sống tốt hơn họ rất nhiều. Mỗi lần tôi đi trên đường, một gánh hàng rong đi thoáng qua, tôi bất giác ngoảnh lại, có lẽ lại là một câu chuyện đời nữa mà tôi lại sắp được nghe chăng? Dừng chống xuống, kêu hai bắp ngô luộc, tôi lại sà vào quán hàng rong như trẻ thơ.